Δουλεύοντας με παιδιά τα τρία τελευταία χρόνια, ήμουν πάντα ή δασκάλα ή γιατρός. Τί και αν η ψυχολογία εδρεύει πλέον στην καθημερινότητα μας, τα γραφεία των Ψυχολόγων και τα συμβουλευτικά κέντρα ξετρυπώνουν δειλά το ένα μετά το άλλο, οι γονείς δεν ονοματίζουν εύκολα την ειδικότητα και συγκεκριμένα όταν πρόκειται να φέρουν στο γραφείο τα παιδιά τους. Το θετικό είναι ότι έχουμε ξεπεράσει το ταμπού της γνωριμίας. Οι γονείς μας αναζητούν στις υπηρεσίες, παίρνουν τηλέφωνα, ρωτούν, επομένως υπάρχουμε στο βαθμό που και εμείς οφείλουμε να ορίζουμε την ύπαρξη μας στο δομημένο σύστημα της κάθε οικογένειας και των προβληματισμών της. Την τελευταία φορά έγινα και φιλενάδα. Μια μαμά με αποκάλεσε φίλη για να προετοιμάσει το παιδί να μου μιλήσει. Το καταλαβαίνω απόλυτα, ειδικά το τελευταίο. Κατανοώ απόλυτα τη δυσκολία του γονιού να μιλήσει στο παιδί του απαλλαγμένος από τις ενοχές που φέρει ο ρόλος του και η απόφαση του να με δει, απαλλαγμένος από τα στερεότυπα της κοινωνίας που ζει για το τι σημαίνει ότι φτάσαμε μέχρι τη πόρτα του Ψυχολόγου.
Όμως έτσι όλα και όλοι μπερδεύονται. Οι γονείς, τα παιδιά, οι ψυχολόγοι και φυσικά οι στόχοι της συμβουλευτικής / θεραπείας. Τα παιδιά φτάνουν τις περισσότερες φορές και δεν ξέρουν (ή δεν θέλουν να ρισκάρουν να σκεφτούν) γιατί η μαμά τα έφερε ως εδώ και είναι ανήσυχη περιμένοντας εκεί έξω.
Ο Ψυχολόγος δεν είναι δάσκαλος, δεν είναι γιατρός δεν είναι φίλος. Είναι ένας άνθρωπος που δουλεύει με τα παιδιά για να τα βοηθήσει να μάθουν τί συμβαίνει, γιατί συμβαίνει, ποιος είναι ο ρόλος του παιδιού και πώς μπορεί να το διαχειριστεί, φυσικά πάντοτε ανάλογα με το αναπτυξιακό στάδιο και την συναισθηματική ωριμότητα του κάθε παιδιού. Η παρουσία και η συνεργασία του γονέα είναι το Α και το Ω της συμβουλευτικής πορείας του παιδιού. Χρειαζόμαστε όλοι γύρω από το παιδί, ο καθένας στο πόστο του με ξεκάθαρους ρόλους, ανοιχτούς στη διαπραγμάτευση.
Το παιδί έχει μάθει να μιλάει με το παιχνίδι. Για αυτό και οι περισσότεροι ψυχολόγοι που ασχολούνται με τα παιδιά έχουν παιχνίδια στο χώρο τους. Δεν είναι παιδότοπος, είναι χώρος έκφρασης για το παιδί, χώρος ασφάλειας, κατάθεσης και δημιουργίας. Ψυχολογικές έρευνες αποδεικνύουν όλο και πιο συχνά πως το παιδί μέσα από το παιχνίδι μαθαίνει να οργανώνει, να σχεδιάζει και να λύνει τυχόν προβλήματα που προκύπτουν. Ακόμη, το παιχνίδι ενθαρρύνει τη γλωσσική ανάπτυξη και τις επικοινωνιακές και κοινωνικές δεξιότητες καθώς και τη φαντασία και τη δημιουργική επιδεξιότητα. Το φυσικό – σωματικό παιχνίδι από την άλλη, βοηθάει την εξέλιξη των κινητικών δεξιοτήτων όπως της ισορροπίας, της ευκινησίας και του συντονισμού.
Ξέρουμε κάθε φορά γιατί πάμε σε κάποιον ειδικό ή παραϊατρικό θεράποντα. Έτσι μας είναι πιο εύκολο να το περιγράψουμε και να το εξηγήσουμε στο παιδί. Ο γιατρός θα κάνει καλά την κοιλίτσα που πονάει, δίνοντας φάρμακα. Τί θα κάνει ο ψυχολόγος όμως; Πώς θα το κάνει, πότε θα επιλυθεί η δυσκολία; Είναι πολύ σημαντικά ερωτήματα που συχνά ούτε οι ίδιοι οι ψυχολόγοι δεν έχουν έτοιμη απάντηση να δώσουν, γιατί πολύ απλά στη ψυχολογία είναι περιπτώσεις που ο χρόνος, η θεραπευτική σχέση με το παιδί και το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνει είναι σημαντικά ώστε να προσδιοριστούν οι παραπάνω απαντήσεις σε αντίθεση με τις άμεσες «συνταγές» άλλων επιστημών. Επομένως, η ίδια η πολύμορφη συμπεριφορά μας φέρνει σε μια ανθρώπινη αδυναμία να προχωρήσουμε σε ερμηνείες περιχαρακώνοντας τις σκέψεις μας σε φράσεις όπως «ο ψυχολόγος θα σου μιλήσει και το πρόβλημα θα λυθεί».
Το παιδί όμως έχει ανάγκη από εξηγήσεις, πλαίσια και όρια. Το παιδί που φτάνει στο γραφείο του Ψυχολόγου θα ήταν θεραπευτικά ωφέλιμο να έχει προετοιμαστεί για την επικείμενη συνάντηση από το γονέα. Το τί θα πει ο γονέας, πώς θα το πει και πότε είναι ένα ζήτημα πολύ προσωπικό, ευαίσθητο και υποκειμενικό για να αναλωθεί σε μια συνταγογραφούμενη παράγραφο κατάθεσης σκέψεων και συμβουλών. Αν αποφύγουμε να καλύψουμε τις σκέψεις που μας οδηγούν στο Ψυχολόγο και μιλήσουμε χωρίς άγχος και απαίτηση στο παιδί, θαρρώ πως είναι μια πρώτη θετική προσέγγιση. Φυσικά ο κάθε ειδικός ψυχικής υγείας στις εκάστοτε περιπτώσεις θα σας προτείνει τον πιο ασφαλή και ωφέλιμο τρόπο που αρμόζει στο δικό σας παιδί.
Όμως έτσι όλα και όλοι μπερδεύονται. Οι γονείς, τα παιδιά, οι ψυχολόγοι και φυσικά οι στόχοι της συμβουλευτικής / θεραπείας. Τα παιδιά φτάνουν τις περισσότερες φορές και δεν ξέρουν (ή δεν θέλουν να ρισκάρουν να σκεφτούν) γιατί η μαμά τα έφερε ως εδώ και είναι ανήσυχη περιμένοντας εκεί έξω.
Ο Ψυχολόγος δεν είναι δάσκαλος, δεν είναι γιατρός δεν είναι φίλος. Είναι ένας άνθρωπος που δουλεύει με τα παιδιά για να τα βοηθήσει να μάθουν τί συμβαίνει, γιατί συμβαίνει, ποιος είναι ο ρόλος του παιδιού και πώς μπορεί να το διαχειριστεί, φυσικά πάντοτε ανάλογα με το αναπτυξιακό στάδιο και την συναισθηματική ωριμότητα του κάθε παιδιού. Η παρουσία και η συνεργασία του γονέα είναι το Α και το Ω της συμβουλευτικής πορείας του παιδιού. Χρειαζόμαστε όλοι γύρω από το παιδί, ο καθένας στο πόστο του με ξεκάθαρους ρόλους, ανοιχτούς στη διαπραγμάτευση.
Το παιδί έχει μάθει να μιλάει με το παιχνίδι. Για αυτό και οι περισσότεροι ψυχολόγοι που ασχολούνται με τα παιδιά έχουν παιχνίδια στο χώρο τους. Δεν είναι παιδότοπος, είναι χώρος έκφρασης για το παιδί, χώρος ασφάλειας, κατάθεσης και δημιουργίας. Ψυχολογικές έρευνες αποδεικνύουν όλο και πιο συχνά πως το παιδί μέσα από το παιχνίδι μαθαίνει να οργανώνει, να σχεδιάζει και να λύνει τυχόν προβλήματα που προκύπτουν. Ακόμη, το παιχνίδι ενθαρρύνει τη γλωσσική ανάπτυξη και τις επικοινωνιακές και κοινωνικές δεξιότητες καθώς και τη φαντασία και τη δημιουργική επιδεξιότητα. Το φυσικό – σωματικό παιχνίδι από την άλλη, βοηθάει την εξέλιξη των κινητικών δεξιοτήτων όπως της ισορροπίας, της ευκινησίας και του συντονισμού.
Ξέρουμε κάθε φορά γιατί πάμε σε κάποιον ειδικό ή παραϊατρικό θεράποντα. Έτσι μας είναι πιο εύκολο να το περιγράψουμε και να το εξηγήσουμε στο παιδί. Ο γιατρός θα κάνει καλά την κοιλίτσα που πονάει, δίνοντας φάρμακα. Τί θα κάνει ο ψυχολόγος όμως; Πώς θα το κάνει, πότε θα επιλυθεί η δυσκολία; Είναι πολύ σημαντικά ερωτήματα που συχνά ούτε οι ίδιοι οι ψυχολόγοι δεν έχουν έτοιμη απάντηση να δώσουν, γιατί πολύ απλά στη ψυχολογία είναι περιπτώσεις που ο χρόνος, η θεραπευτική σχέση με το παιδί και το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνει είναι σημαντικά ώστε να προσδιοριστούν οι παραπάνω απαντήσεις σε αντίθεση με τις άμεσες «συνταγές» άλλων επιστημών. Επομένως, η ίδια η πολύμορφη συμπεριφορά μας φέρνει σε μια ανθρώπινη αδυναμία να προχωρήσουμε σε ερμηνείες περιχαρακώνοντας τις σκέψεις μας σε φράσεις όπως «ο ψυχολόγος θα σου μιλήσει και το πρόβλημα θα λυθεί».
Το παιδί όμως έχει ανάγκη από εξηγήσεις, πλαίσια και όρια. Το παιδί που φτάνει στο γραφείο του Ψυχολόγου θα ήταν θεραπευτικά ωφέλιμο να έχει προετοιμαστεί για την επικείμενη συνάντηση από το γονέα. Το τί θα πει ο γονέας, πώς θα το πει και πότε είναι ένα ζήτημα πολύ προσωπικό, ευαίσθητο και υποκειμενικό για να αναλωθεί σε μια συνταγογραφούμενη παράγραφο κατάθεσης σκέψεων και συμβουλών. Αν αποφύγουμε να καλύψουμε τις σκέψεις που μας οδηγούν στο Ψυχολόγο και μιλήσουμε χωρίς άγχος και απαίτηση στο παιδί, θαρρώ πως είναι μια πρώτη θετική προσέγγιση. Φυσικά ο κάθε ειδικός ψυχικής υγείας στις εκάστοτε περιπτώσεις θα σας προτείνει τον πιο ασφαλή και ωφέλιμο τρόπο που αρμόζει στο δικό σας παιδί.
